De druk op de huisartsenzorg neemt toe, waardoor veel huisartsen minder goed bereikbaar zijn geworden. Huisarts Tjitte Verbeek daarentegen heeft ervoor gekozen zijn praktijk 12 uur per dag bereikbaar te houden voor patiënten. ,,Ik geloof sterk dat die laagdrempeligheid uiteindelijk leidt tot een minder hoge zorgvraag.”
Op maandagen blijft de telefoon in de dokterspraktijk maar rinkelen. Het is een komen en gaan van bellers, variërend van kalm tot radeloos. Sommige willen de huisarts spreken voor routinecontroles, anderen voor pijn waar ze het hele weekend mee hebben gelopen. Om 9:00 uur staat de teller op 44 telefoontjes.
Het is druk in de praktijk aan de Radesingel in Groningen, maar het is niet onbeheersbaar. Verbeek ervaart niet dezelfde problemen als collega’s in plattelandspraktijken. Door zijn locatie in de stad heeft hij voldoende personeel in dienst en zijn patiëntenbestand bestaat vooral uit studenten. Ouderen met ingewikkelde zorgproblemen ziet hij nauwelijks.
Druk op de huisartsenzorg
Toch kan ook Verbeek niet ontsnappen aan de druk op de huisartsenzorg: patiënten gaan vaker naar de dokter omdat ze niet terechtkunnen in de geestelijke gezondheidszorg of in het ziekenhuis. En ze bellen vaker: voor zaken waarvoor ze vroeger niet zouden bellen, of omdat ze het gevoel hebben dat hun zorgen niet voldoende worden gehoord.
Door de toegenomen drukte is de dokter minder goed bereikbaar geworden, zo gaf één op de drie patiënten vorig jaar aan in een onderzoek van de Patiënten Federatie Nederland. De website van de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV) meldde toen nog dat een huisarts minimaal zes uur per dag telefonisch bereikbaar moet zijn om te voldoen aan de kwalificatie ‘goed bereikbaar.’ Nu staat er: ‘een bereikbare huisarts is overdag grotendeels telefonisch bereikbaar.’
12 uur per dag bereikbaar
De meeste huisartsen zijn – uit noodzaak – dus minder bereikbaar geworden, maar Verbeek niet. De tijd voor patiëntconsulten heeft hij verdubbeld van tien naar twintig minuten. Zijn praktijk is bereikbaar van 8 uur ’s ochtends tot 20 uur ’s avonds, zodat patiënten ook na werktijd kunnen bellen.
„Het klinkt misschien wat gek. In drukte je aanbod vergroten, want wie aanbiedt krijgt ook extra vraag”, zegt Verbeek. „Alleen ik geloof sterk dat die laagdrempeligheid uiteindelijk leidt tot een minder hoge zorgvraag, omdat je problemen eerder in beeld hebt.”
Hoe ziet dat eruit in de praktijk? Dagblad van het Noorden liep een dag mee met huisarts Tjitte Verbeek (36).
08:00 uur
In een vrij kaal kantoortje op de vierde verdieping – de praktijk is nog in verbouwing – nemen zes medewerkers de telefoon op. De huisartsenpraktijk heeft meer assistenten nodig om alle telefoontjes aan te nemen en personeel in de zorg is schaars: 61 procent van de praktijken in Groningen, Friesland en Drenthe verwachtte (volgens de laatste cijfers) een tekort aan assistenten in 2023.
De één heeft dus meer ervaring dan de ander: sommige zijn uitgeleerd, andere zijn stagiair en ook geneeskundestudenten helpen mee. Een regie-arts overziet het geheel en geeft samen met de spoedhuisarts prioriteit aan de belangrijkste zaken. Patiënten die snel gezien moeten worden krijgen van de regie-arts een rode markering.
Een tijdsinvestering, maar wel één met winst, vindt Verbeek „Door de regie ben je efficiënter waardoor je meer patiënten kunt helpen, en we kunnen op deze manier jonge mensen de kans geven om al werkende te leren.” Eventuele gaten in kennis door gebrek aan ervaring worden ondervangen door de aanwezigheid van de regie-arts. En dat gaat goed: al krijgt ze soms wel wat meer vragen.
08:50 uur
Als doktersassistente Lisa Mulder (23) haar computer opent, slaakt ze een zucht. In de app van de dokterspraktijk staan 141 berichten op haar te wachten. Aan de telefoon staan nog zeven mensen in de wacht. De wachttijd is opgelopen tot tien minuten.
Ze besluit eerst de berichtjes bij te werken en appt haar collega’s. „Kunnen jullie nu even de telefoon aannemen?”
10:20 uur
Een vrouw van 30 jaar oud belt de praktijk. Ze heeft al een week pijn in haar slokdarm bij het slikken en heeft ‘gekke blaasjes’ op haar tong. Op haar scherm voert doktersassistente in opleiding Manon Nijhof (20) haar klachten in.
„Dat klinkt niet fijn mevrouw”, zegt Nijhof. „Gebruikt u ook Rennie? En helpt dat?”
„Sinds een paar dagen wel”, klinkt het aan de andere kant van de lijn. „Maar het helpt nog niet echt.”
„Ach, ach, nee dat is niet fijn,” zegt Nijhof. „Ik denk dat het toch goed is als u even langs kan komen, maar misschien kunt u eerst nog even een foto sturen van de blaasjes. Dan kunnen we bekijken hoe snel dat nodig is.”
Op haar scherm plakt ze een gele memo: patiënt (30) mailt foto blaasjes. Niet vergeten.
11:00 uur
Tussen de spreekuren door heeft Verbeek een overleg met de praktijkmanager. Een noodzaak voor de huisartsenpraktijk, vindt hij.
Vroeger bestonden de meeste huisartsenpraktijken uit een huisarts en een doktersassistente. Tegenwoordig zijn er steeds vaker meerdere huisartsen in dienst, en is er veel meer ondersteunend personeel bijgekomen in de vorm van praktijkondersteuners of waarnemers. „De praktijkmanager neemt personeelszaken, inkoop van materialen, ICT en de verbouwing van ons pand een beetje uit handen, zodat ik mij kan beter focussen op de zorg”, zegt Verbeek.
11:30 uur
Bliep. Het beeldscherm van Nijhof licht op.
De patiënt (30) heeft een foto gestuurd. Op haar tong zitten bultjes en witte vlekjes.
„Ach ik zie het al”, zegt Nijhof. „Herpes.” Ze schrijft het op en neemt een slok cola.
De regie-arts komt binnen. „Herpes hè, zie je?” zegt Nijhof. De regie-arts knikt. „Je hebt helemaal gelijk.”
Manon opent de online-agenda op haar scherm. Nu nog een plekje vinden voor de patiënt. Deze week is helemaal volgeboekt. Voor spoed is altijd ruimte, maar dat is dit niet. Ze zucht. Volgende week dinsdag dus.
12:15 uur
In de middagen hebben de assistentes afwisselend spreekuur. Nijhof is eigenlijk nog niet aan de beurt, maar het is te druk in de praktijk. Haar collega loopt de kamer binnen. „Kan jij met vijf minuten even bijspringen?”
Nijhof kijkt vertwijfeld. „Oh chips, moet eigenlijk nog lunchen. Na ja nee, oké. Komt ook wel goed. Red jij dat alleen Lisa?” Mulder knikt. Nijhof grist een broodje met gestampte muisjes van haar bureau en rent met grote stappen de trap af.
In het zaaltje naast de doktersassistenten zijn de huisartsen samengekomen voor een overleg en lunchpauze. Ook zij lopen met een broodje in de hand. Of het druk is? „Nee hoor. Goed te doen”, zegt Verbeek.
13:00 uur
Na de lunchpauze begint het spreekuur voor de huisartsen. De regie-arts en de spoedarts worden gewisseld. In de spoedkamer zit een patiënt met een verdraaide knie. Hij wordt verwezen naar een fysiotherapeut.
15:00 uur
Het is tijd voor rijbewijskeuringen. „Voor de meeste huisartsenpraktijken is het moeilijk om hier tijd voor vrij te maken”, zegt Verbeek. „De mensen die we keuren komen bovenop het normale patiëntenbestand. Wij hebben door ons jonge patiëntenbestand gelukkig ruimte en tijd om dit te doen. Dat vind ik leuk, want het is een fijne afwisseling met de rest van mijn werk.”
Een vrouw van 75 schuifelt de spreekkamer in. Ze heeft net een nieuwe heup gekregen, maar kan alweer zonder stok en rollator lopen. Dat levert haar alvast een vinkje op voor het autorijden.
„Gebruikt u ook medicatie?” De vrouw knikt. Ze haalt wat verfrommelde papieren uit haar broekzak. „Ik zie het: omeprazol en bloedverdunners. Dat is geen probleem voor het autorijden”, zegt Verbeek. „En u heeft ook longkanker gehad zie ik? Dat lijkt mij erg moeilijk.” De vrouw zucht diep. „Ik leef nog gelukkig, maar soms ben ik wel wat sneller buiten adem.”
De laatste stap is een oogtest. Op het bord staan symbolen met openingen naar boven, beneden, links en rechts. Het lezen gaat de vrouw met bril goed af. Zonder bril niet. „U mag dus niet zonder bril autorijden”, zegt Verbeek. Hij knipoogt. „Dat advies had ik mijzelf ook al gegeven”, grinnikt ze.
16:00 uur
Verbeek is bezig met de laatste verwijzingen, telefoontjes en administratie.
Mulder is nog steeds druk met het bijwerken van de berichten en is ook weer bijgesprongen bij de telefoontjes. De teller staat inmiddels op 207. En daarbovenop nog 35 patiënten die ophingen voordat ze een assistente aan de telefoon hadden.
Is het extreem druk vandaag? „Niet echt, dit is gebruikelijk voor een maandag”, zegt Mulder. „Na het weekend bellen mensen vaker, omdat ze het hele weekend soms met klachten hebben doorgelopen.”
Maar de laatste tijd houdt de drukte wel langer aan, merkt ze. En soms bellen mensen met klachten waarvoor je niet de huisarts moet bellen”, zegt ze. Nijhof knikt en valt haar bij. „Die met die papiersnee, weet je nog?” Ze lacht en kijkt dan serieus. „Dat was wel echt een dieptepunt, maar het is inderdaad wel waar wat Lisa zegt. Het zou goed zijn als sommige mensen eerst op Thuisarts.nl kijken voordat ze de huisarts bellen, want ze kunnen de telefoonlijn blokkeren voor mensen die wel echt wat hebben.”
17:00 uur
De meeste medewerkers verlaten het pand. Een aantal doktersassistenten blijft zitten, zodat de praktijk tot 20:00 uur telefonisch bereikbaar is. De baliemedewerker blijft ook: patiënten kunnen daardoor hun medicatie na kantoortijden ophalen en met vragen bij haar terecht.
20:00 uur
De dag wordt afgesloten: 282 mensen hebben de huisarts gebeld vandaag. Manon grapt. „Als ik straks klaar ben met mijn opleiding, werk ik denk ik niet meer op maandag. Veel te druk.”
